Parlamentuko Osoko Bilkurak, UPN, Geroa Bai, EH Bildu eta Podemos-Ahal Dugu-Orain Bai (3) taldeen aldeko botoekin, PSN, PPN eta I-Eren abstentzioekin eta Podemos-Ahal Dugu-Orain Bairen (4) aurkako botoekin onetsi du Nafarroako Poliziei buruzko Foru Legea.

 

Geroa Bai eta EH Bilduk bultzatutako lege proposamenaren helburua da 15/2015 Foru Legearen bidez “txertatutako aldaketak aplikatzean sortu diren arazoak” konpontzea, polizia eredu “modernoa eta erreferentziakoa” antolatu ahal izateko, 2017ko urriaren 19an Gobernuari itzuli zitzaion proiektua oinarri, APF, SPF eta SPMP sindikatuekin egindako negoziazioko akordioak gehituta.

 

Horri dagokionez, erregulazio behar bezain malgua aldezten da, Nafarroako Poliziek (Foruzaingoa, Tokiko Poliziak eta Tokiko Poliziako Zerbitzuak) eraginkortasun osoa izatea bermatu ahal izateko, horrela lortuko baita pixkanaka eskumen gehiago hartzea, eskumen osoak kasu askotan, horrek kalterik eragin gabe zerbitzuaren prestazioari.

 

Tokiko Polizia Zerbitzuetako langileak, eskubide osoko kideak izanik, Nafarroako Polizien Estatutuan ezarritakoaren bidez arautuko dira, eta ondorioz dagozkien eskubideak eta betebeharrak esleituko zaizkie. Nolanahi ere, armaturik edo armarik gabe, Tokiko Polizia Zerbitzuetako kideak agintaritzaren agenteak izanen dira, eta, berariazko eginkizun polizialez gain, toki entitateek esleitzen dizkieten bestelako eginkizunak ere bete beharko dituzte, aldez aurretik lanpostuaren deialdian hala zehazten bada.

 

Funtzio polizialaren “berezitasuna” dela-eta, barne-estatutu propio eta bereizia ezartzen da, Foru Komunitateko “errealitate sozialaren araberako” antolaketa ahalbidetuko duena. Zerbitzua bi hizkuntza ofizialetan eman dadin bermatu nahi da, eta gero eta emakume gehiago egon daitezen “baita aginte eta ardura postuetan ere”.

 

Horiek horrela, Nafarroako Polizia “abangoardia izan dadin pertsonen oinarrizko eskubideen babesean eta defentsan”, sakonean aldatzen dira egungo ereduaren zenbait alderdi, hala nola ordainsariak, lanaldiak eta lan ordutegiak, diziplina araubidea, sarrera eta igoera.

 

Lanaldien eta ordutegien atalean, azpimarratzen da Nafarroako Polizietako langileen urteko lanaldiak 1.592 benetako lanordu izanen dituela, Nafarroako gainerako funtzionarioenak bezala. Oporren, lizentzien eta baimenen araubidea ere berdina izanen dute. Beharrezkotzat jotzen da, ordea, lan egutegiak polizia lanaren operatibitate eskakizunetara egokitzea, eta azaltzen da, “berehalakotasuna, malgutasuna eta disponibilitatea” beharrezkoak direnez, zenbait unitateren araubidea ez dela izanen gainerako funtzionarioek betetzen dutenaren parekoa.

 

Hain zuzen ere, lan-egutegiak eta koadranteak aldatu ahalko dira “kasu berezietan, behar bezala arrazoituta, Foruzaingoko mahai sektorialaren akordioetan zehaztu beharreko arrazoiengatik, eta haietan erabakiko da lan ordutegian planifikatutako urteko lanaldietatik zenbat aldatu ahal izanen diren gehienez”. Alabaina, aldaketa horretarako baldintza izanen da “aipatutako unitatean agortu izana ezarritako lan jardunaldi gehigarriak, sindikatu-erakundeekin izenpetutako akordioetan oinarrituta ezarri eta arautu daitezkeenak”.

 

Lanaldiei eta lan ordutegiei buruz xedatutakoa ez da joanen Nafarroako toki entitateetan foru legeak indarra hartzen duenean lortuak diren lan hitzarmen eta akordio kolektiboen kaltetan.

 

Ordainsarien araubidean, tarte batzuk ezartzen dira, baina legea erregelamenduz garatzen denean zehaztu behar dira zenbatekoak. Gobernuak urtebeteko epea izanen du horretarako, ordainsariei ez ezik, prestakuntzari, lanpostuak betetzeari, bigarren jarduerari, lanaldiei eta ordutegiei dagokienez. Tokiko Polizien kasuan, erregelamenduzko garapena polizia horien titular diren toki entitateen ardura izanen da. Dena den, asmoa da ordainsarietarako esparru berria ezartzea “polizia lanari duintasuna emateko”, eta “proportzionaltasun, hierarkia eta berezitasun” printzipioak nagusi dituen lansari-sistema finkatzea.

 

Arlo horretan, Foruzaingoko langileen soldata-baldintzak mantentzeari eta berreskuratzeari buruzko xedapen gehigarri bat dago foru legean, horren aplikazioaren ondorioz foruzainen baten ordainsariak txikiagoak balira ere. Beraz, egungo ordainsariak ez gutxitzeko bermea ezartzen da, eta berme horretan ez Foruzaingoko langilerik, ez brigadarik ez da baztertzen.

 

Gainera, 15/2015 Foru Legea aplikatzearen ondorioz ordainsarietan galerak izan dituzten Foruzaingoko unitateek gutxienez ere lehengo ordainsari horiek berreskuratuko dituzte. Horretarako igoera izanen dute lanpostuko osagarrian, prestasun bereziko osagarrian eta burutzako osagarrian. Kanpo uzten dira Agintariak Babesteko Brigadari atxikitako langileak.

 

Bi kasu horietan, kalkuluetan ez da kontuan hartuko proba fisikoen konpentsazioagatiko ordainsari gehikuntza (oinarrizko soldataren % 17), ezta Foru Administrazioko langile guztientzat, oro har, etorkizunean oinarrizko soldatan ezartzen diren igoerak ere. Proba fisikoak egiteagatiko konpentsazioaren gaineko aukerari eusten zaio —konpentsazio ekonomikoa ala orduen konpentsazioa izan— eta aukera hori lau urtez behin aldatu ahalko du foruzain bakoitzak, foruzain izaera foru legeak indarra hartu ondoren eskuratzen dutenek izan ezik, horiei automatikoki aplikatuko baitzaie konpentsazio ekonomikoa.

 

Salbuespen gisa, 2018 urterako, foruzainek abenduaren 1a baino lehen komunikatu beharko dute proba fisikoen aukera, baita probei uko egitea erabakitzen badute ere. Hurrengo ekitaldietan garatuko den araudiak ezarritakoaren arabera egingo da.

 

Tokiko entitateen menpe dauden eta proba fisikoen konpentsazioagatiko ordainsari gehikuntza jasotzen duten poliziek baldintza berak mantenduko dituzte, negoziazio kolektibo bidez aldatzeko aukera mantenduz.

 

Ordezkaritza sindikalarekin lortutako akordioen ondorioz, kendu egiten da goragoko lanpostu bateko eginkizunetan jarduteagatik jasotzen zen konpentsazio-osagarria, eta Nafarroako Polizietako langile guztientzat berariazko osagarriaren zenbatekoa % 45 izanen dela ezartzen da. Horrez gain, burutzako osagarriaren zenbatekoa ez da % 10etik beherakoa izanen ez eta % 20tik gorakoa ere. Bestalde, oinarrizko ordainsarietatik kentzen dira gradua eta antzinatasuna. Eta destino bakoitzaren ezaugarri bereziak saritzen dituen lanpostuko osagarriari dagokionez, “nekagarritasuna eta malgutasuna” gehitzen dira kontuan hartu beharreko faktore gisa.

 

Horrez gain, prestasun bereziko osagarri berria ezartzen da, egiaz “dedikazio osoa eta lokalizazio etengabea” behar dituzten lanpostuetarako. Eta bigarren jarduerako egoera administratiboko osagarri pertsonal iragankorrari dagokionez (gutxienez 55 urte dituztenek jaso dezakete), konpentsazio hori ordainduko da langilearen baldintza fisikoak edo psikikoak gutxitzea bada egoera horretara pasatzeko arrazoia (aldizkakoak ez diren ordainsariak ere kontuan hartzen dira kalkuluan). Zehazki, bigarren jardueraren egoerara pasatzea ofizioz egiten bada, Administrazioak antzematen duelako langilearen baldintza fisikoak edo psikikoak nabarmen gutxitu direla, eta lanpostu berriaren ordainsariak txikiagoak badira jatorrizko lanpostukoak baino, langileari ordainsari horien artean dagoen aldearen adinako konpentsazioa ordainduko zaio. Egoera horren parekotzat jotzen da "Foru Administrazioko gainerako langileak lanerako ezintasunagatik birkokatzen direnekoa, eta ezin da Foruzaingorako ezarri gainerako langileetarako ezarrita dagoena baino egoera okerragoa".

 

Testuinguru horretan, “lanpostuen baloraziorako azterlanak egiten ez diren bitartean”, Tokiko Poliziek txandakako laneko % 6ko osagarria jasoko dutela ezartzen da.

 

Nolanahi ere, erregelamenduz zuzenketa neurriak ezarriko dira, Nafarroako Polizietako langileek jasotzen dituzten ordainsariek eskala desberdinen arteko proportzionaltasuna izan dezaten, bai modu bertikalean, bai horizontalean. Horrela saihestu nahi da ordainsarien balizko igoeretan eskala batzuek beste batzuek baino igoera handiagoak izatea.

 

Diziplina araubidea beste polizia autonomiko batzuetan (Ertzaintza eta Mossos d’Escuadra) indarra duenaren parekoa izatea erabaki da. Sindikatuekiko negoziazioaren ondorioz zenbait aldaketa jaso dira, ordea; besteak beste, falten preskripzioari dagozkionak: falta oso astunak 3 urtera preskribatuko dira (lehen, 6 urtera), astunak urtebetera (lehen, 2 urtera), eta arinak hiru hilabetera (lehen, 2 hilabetera).

 

Halaber, kendu egin da diziplina falta hau: “zerbitzua emateko eragozpen larria sortzen duten edo haren irudiari kalte egiten dioten adierazpen publikoak egitea pertsonei edo komunikabideei”.

 

Ildo beretik, zehapenen preskripzio epeak laburtu egiten dira: falta arinen zehapenak hiru hilabetera preskribatuko dira, falta astunenak urtebetera eta falta oso astunenak hiru urtera.

 

Eta dolozko delitu larrien kasuan, horrelakoak falta oso astuntzat hartu ahal izateko, beharrezkoa izanen da epai irmo batek askatasuna kentzeko zigorra ezarri izana.

 

Honako hauena izanen da falta astunen edo oso astunengatik diziplina espedienteak irekitzeko eskumena: Foruzaingoan, Barneko zuzendari nagusiarena, eta toki entitateetako polizietan, Toki Administrazioaren gaineko legeriaren arabera eskumena duen organoarena. Falta arinen kasuan, Foruzaingoko buruak eta kasuko Tokiko Poliziako buruak izanen dute eskumena.

 

Beste alde batetik, lanaldia hamabiren bat laburtzeko modalitate bat ezartzen da, Nafarroako Administrazio Publikoetako gainerako funtzionarioentzat ezarritako baldintza berak dituena. Ez dute modalitate horretarako aukerarik izanen proba fisikoak egiteagatik orduen konpentsazioa hautatzen duten foruzainek.

 

Erretiro aurreratua dela eta, Nafarroako Gobernuaren konpromisoa jasotzen da, alegia, foruzainen erretiro-adina aurreratzearen eraginkortasuna aurrekontuan gaitzekoa, eta horretarako Nafarroako Gobernuari 6 hilabeteko epea ematen zaio, Gobernu zentralak 2018. urterako Aurrekontu Orokorrei buruzko 6/2018 Legean aurreikusita dagoen dekretua onesten duenetik hasita (Nafarroako Foruzaingoari erretiro-adina murrizteko koefizienteak onartzen dizkion Errege Dekretua).

 

Nafarroako Tokiko Polizietako funtzionarioak Foruzaingoan sartzea borondatezkoa izanen da, eta Segurtasun eta Larrialdi Eskolak egokitzat jotzen dituen probak eta gaikuntza-ikastaroak gainditu beharko dira horretarako.

 

Nafarroako Polizietako edo horien arteko sarrera eta igoera prozeduretan, deialdia egiten duen administrazioan sartzeak berekin ekarriko du ordura arte betetako lanpostuari uko egitea, bai eta, sarrera prozeduren kasuan, lanpostua gorde gabeko borondatezko eszedentziaren egoeran geratzea ere.

 

Deialdietan lanpostu hutsik gelditzen bada, lanpostu horiek eskaini ahalko zaizkie, deitutako enplegutik maila bat beherago dauden langileei ez ezik, bi maila beherago daudenei ere, betiere eskatzen den ikasketa titulua badute eta gutxienez hamar urte eman badituzte egiazko zerbitzuan.

 

Foru legean ezartzen diren populazio ratioak betetzea (aldaketa demografikoak bi legealditan behintzat mantentzea eskatzen da) langile-gastuei buruzko oinarrizko arauek xedatzen dutenaren mendean egonen da. Baina, arau orokor gisa, 7.000tik 10.000 biztanle arteko toki entitateek 6 agente eta lehen agente bat izanen dituzte gutxienez (1etik 1,3 polizia bitarte 1.000 biztanleko). Eta 10.000 biztanletik gorakoek (40.000raino, 1,3tik 1,8ra bitarte; 40.000tik gora, 1,8tik 2,2ra bitarte), 12 agente eta 3 agente lehen izanen dituzte gutxienez.

 

Ratioak kuantifikatzeko, udal polizien plantillak gutxitze aldera, “objektiboki gehiegizko dimentsioa baitute”, kontuan hartuko dira zerbitzua ematen duten tokiko polizien laguntzaileak.

 

7.000 biztanle eskubidedun edo gehiago dituzten Nafarroako toki entitateek Tokiko Poliziak sortu ahalko dituzte. Dena den, Nafarroako Gobernuak baimena eman dezake bestelako egoeretan Tokiko Poliziak eratu edo mantentzeko, herritarren segurtasuna dela-eta beharrezkoa edo komeni denean.

 

Gainera, toki entitateek Nafarroako Gobernuarekin hitzartu ahalko dituzte beren Tokiko Polizien eginkizunak edo Tokiko Polizia Zerbitzuarenak Nafarroako Foruzaingoak bere gain hartzea. Zerbitzu horri atxikita dauden Nafarroako Foruzaingoko langileek beren mendekotasun organiko eta funtzionala mantenduko dute, baita beren jatorrizko betebehar eta eskubideak ere. Horretarako sinatzen den hitzarmenak honakoak jasoko ditu, besteak beste: indarraldia, baliabide pertsonalen eta materialen identifikazioa, zer arau, baldintza eta antolamendu izanen dituen zerbitzuak, finantzaketa eta likidazioa barne.

 

Tokiko Polizia edo Tokiko Poliziako Zerbitzua duten toki entitateek hitzartu ahalko dute beren langileak Foruzaingoan integratzea. Hartara, langile horiek foruzain izanen dira ondorio guztietarako, eta jatorrizko toki entitatetik hurbileneko foruzain etxean emanen dute zerbitzua. Hori, halere, ez da eragozpena izanen gero, bide arruntetatik, beste destino batzuetara sartzeko daukaten eskubiderako.

 

Tokiko Polizia edo Tokiko Polizia Zerbitzua duten Nafarroako toki entitateek elkartzeko akordioak izenpetzen ahalko dituzte Tokiko Poliziaren eskumenak batera betetzeko, betiere elkartzen diren toki entitateak mugakideak badira, haien biztanle kopurua guztira 40.000 biztanletik gorakoa ez bada, eta bakoitzak bere aldetik behar adina baliabiderik ez badu. Horrelako kasuetan, gutxieneko ratioa 1,3tik 1,8 polizia bitartekoa izanen da 1.000 biztanleko.

 

Agente enpleguan sartzeari dagokionez, Tokiko Polizia duten toki entitateek lanpostu hutsen % 30 erreserbatzen ahalko dituzte Nafarroako beste Tokiko Polizia batzuetako langileen arteko oposizio-lehiaketa bidez betetzeko. Horrelako izangaiei azkeneko Tokiko Polizian bost urte benetan lanean eman izana eskatuko zaie.

 

Foru legea indarrean jarri eta bi urtetik aitzina, laguntzaileek ez dute polizia-plantilla osoaren % 15 baino gehiago eginen ezein toki entitatetan, “figura hori neurrigabe baliatu baita, polizia low-cost bat bilakatzeraino”.

 

Inspektore enpleguan sartzeari dagokionez, lanpostuetako bi heren beteko dira barne igoeraren bidez, kategoria-igoerarako lehiaketaren prozedura erabiliz, Nafarroako Polizietako inspektoreordeen artean, baldin eta hiru urtetik gorako antzinatasuna badute eta B mailan sartzeko eskatzen den titulazioa. Horretarako, barne igoerako txanda bat ezarriko da (hiru lanpostu hutsetik bi, lehenengoa eta hirugarrena), eta beste txanda bat ezarriko da Nafarroako Polizia guztietako kideentzat irekia. Kategoria-igoerako lehiaketa horiek proba teoriko-praktiko baztertzaile bat izan beharko dute, gutxienez. Proba psikotekniko ez baztertzaileak ere egin ahalko dira.

 

Enpleguetarako sarrera probak, oro har, objektiboak eta teoriko-praktikoak izanen dira, aurretik onetsitako eta argitaratutako gai-zerrenda bati buruzkoak, eta ebaluaziorako parametroak ezagutaraziko dira.

 

Nafarroako polizia kidegoetako kideen igoerarako ikastaroak egiten ari diren bitartean zerbitzu berezietako egoeran dauden izangaiek, egoera horrek irauten duen bitartean, beren jatorrizko lanpostuan aitortuta dauzkaten ordainsari osoak jasoko dituzte.

 

Nagusiki, Nafarroako Segurtasun eta Larrialdi Eskolak eta baimendutako beste edozein zentrok edo establezimenduk eginen ditu langileen prestakuntza eta parte-hartzea Nafarroako poliziak eta poliziaren laguntzaileak hartzeko hautapen prozesuetan.

 

Izendapen libreko lanpostuei dagokienez, % 8tik (90 bat lanpostu) % 2ra beheratzen da sistema horren bidez bete beharreko lanpostuen gehieneko kopurua, ez delako zilegitzat jotzen izendapen librez bete beharreko lanpostuen gehikuntza hori. Hala, unitate organikoko burutza dakarten lanpostuak betetzeko izendapen librea erabiltzen ahalko da, bai eta konfiantza berezia dela-eta sistema hori erabiltzea komeni denean ere, salbuespenez, eta aipatutako kupoa gainditu gabe.

 

Ohartarazten da langilea izendatu zuen organoak libreki kentzen ahalko duela lanpostutik. Hala gertatuz gero, utzi eginen dio lanpostu horri dagozkion osagarriak jasotzeari, eta, berehala, jatorrizko lanpostura itzuli beharko du. Era horretara, funtzionario guztiei jatorrizko lanpostu bana esleituta, saihestu nahi da izendapen askea erabiltzea ezkutuko lekualdatzeetarako.

 

Nafarroako Poliziek langile tekniko eta fakultatiboak eduki ahalko dituzte, poliziako langileek, edukia dela-eta, bete behar ez dituzten edo betetzerik ez duten eginkizunak betetzeko. Langile horiek kasuko poliziako burutzaren menpe egonen dira eta Nafarroako Administrazio Publikoen zerbitzuko Langileen Estatutuan xedatutakoari lotu beharko zaizkio.

 

Foru legeak indarra hartu eta urtebeteko epean, Nafarroako Polizien Jardunbide Onen eta Gardentasunaren Batzordea eratuko da, etika eta deontologia profesionalaren arloko kontrol eta gainbegiratze lanak eginen dituen kanpo bitartekoa izateko. Bost kide izanen ditu (horietako bat Nafarroako polizia), hiru urterako izendatuak Gobernuko lehendakariaren foru dekretu baten bidez. Segurtasun publikoaren, zuzenbidearen, soziologiaren, psikologiaren edo etikaren gaietan ezagutza zabalak izanen dituzte, eta Nafarroako administrazio publiko eta erakunde publikoen, enpresa publikoen, NUPen eta zuzenbide publikoko gainerako entitateen zerbitzuko langileak izanen dira —jardunean daudenak zein erretiroa hartua dutenak—.

 

Batzordeko kideen eginkizunak ez dira ordainpekoak izanen, ezertan galarazi gabe administrazio publikoen zerbitzuko langileek dietak jasotzea, horretarako eskubidea balute. Batzordea eratzean eta gerora hura berritzean, genero-parekotasunaren printzipioa errespetatuko da, ahal dela.

 

Nafarroako Polizien Kontseilua kide anitzeko organoa da, kontsultarako eta aholku emateko arlo tekniko eta polizialean, baita polizia-zerbitzua emateko modua hobetzeari dagokionez ere. Foru Administrazioaren hiru ordezkari izanen ditu, eta toki entitateen beste hiru ordezkari, horietako bat Iruñeko Udalekoa eta beste biak Tokiko Polizia duten toki entitateetakoak, NUKFek proposatuak. Kontseilua eratzean eta gerora hura berritzean, genero-parekotasunaren printzipioa errespetatuko da, ahal dela.

 

Euskararen balorazioa dela-eta, legean jasotzen denez, Nafarroako administrazio publikoek sustatuko dute euskararen ezagutza betebeharra edo merezimendua izan dadila lanpostu jakin batzuetan, azaroaren 15eko 103/2017 Dekretuan ezarritakoarekin bat. Dekretu horrek euskararen erabilera arautzen du Nafarroako administrazio publikoetan, beren erakunde publikoetan eta menpeko dituzten zuzenbide publikoko entitateetan.

 

Bestalde, Emakumeen eta Gizonen Berdintasun Eragingarrirako martxoaren 22ko 3/2007 Lege Organikoan aurreikusten den bezala, polizia kidegoetan emakumeak sustatzeko planak eginen dira, (plantillako emakumeen portzentajea finkatuko da), emakumeak azpiordezkatuta egotea zuzentzeko eta eraginkortasuna areagotzeko. Halaber, desberdintasun-egoerak zuzentzeko berariazko neurriak hartu ahalko dira, “arrazoizkoak eta proportzionatuak”, eta hautapen prozeduretako sailkapenaren ordenan gertatzen diren berdinketak ebazteko ere aplikatu ahalko dira.

 

Beste alde batetik, aintzat hartzen da behar diren mekanismoak ezartzeko aukera, poliziaren arloko eskumen berriak hartuz gero, gaur egun zerbitzu hori ematen duten Estatuko funtzionarioen integrazioa ahalbidetzeko. Erabakia, betiere, aldebiko organo eskudunaren barruan eta administrazio eskudunak xedatzen duen moduan hartu beharko da.

 

Gainera, Foruzaingoari eskumenak transferitzeko prozedurak irauten duen bitartean, Estatuko segurtasun indar eta kidegoetako unitateek ere eskumen horiek erabili ahalko dituzte, eta Segurtasun Batzordean hartzen diren koordinazio-erabakietan zehaztuko dira horretarako baldintzak.

 

Aurreikusten da, halaber, Foruzaingoan sartu ahal izatea foru legea argitaratzen denean tokiko poliziak eta udal agenteak direnak, zehaztu beharreko gehieneko adina gainditzen ez badute. Komenigarritzat jotzen da hori lege baten bidez arautzea; nolanahi ere Gobernuari urtebeteko epea ematen zaio sarrera horri buruzko erregelamendua egiteko.

 

Xedatzen da, azkenik, legea indarrean jarri eta hiru hilabeteko epean eginen dela exigitzen diren titulazioen egokitzapena, bai Estatuko gainontzeko lurraldeetan jada indarrean diren eta Bolonia Planeko ikasketetara egokitutako kategorietan sartzeko, bai horietara igotzeko.

 

Osoko Bilkuran egindako eztabaidan lau in voce zuzenketa gehitu dira, UPNk, Geroa Baik, EH Bilduk eta PSNk sinatutako lau eta UPNk, Geroa Baik eta EH Bilduk sinatutako bat. Kasu guztietan, proba fisikoen konpentsazioagatiko ordainsari gehikuntzari buruzko xehetasunak edo bigarren jarduerari buruzkoak zehazteko helburuz.

 

• www.parlamentodenavarra.es

• Foru Lege Proiektua (110. NPAO, 2018-09-14)

• Zuzenketak (133. NPAO, 2018-11-06)

• Irizpena (136. NPAO, 2018-11-13)